Wylezin

Ta miejscowość powstała na początku XVI wieku w ramach dóbr królewskich starostwa ryckiego. Nazwa  pochodzi od staropolskiego imienia „Wyleza”. Wieś należała do klucza babickiego dóbr królewskich Ryki i nie weszła w skład dzierżawy zadybskiej.

Według opisu wsi z 1564 roku w tej miejscowości mieszkało 21 kmieci na 4 łanach ziemi. Kmiecie z tej wioski płacili po 8 korców owsa rocznie na rzecz dworu. Oddawali też daniny w postaci kur i jaj. Dodatkowo musieli płacić na rzecz dworu podatki zwane „krowne” i „komiężne”.

We wsi Wyleyęzyn było aż 5 karczm,  a każdy z karczmarzy miał kawałek ziemi. Mieszkańcy wsi zajmowali się też bartnictwem  i w związku z tym płacili specjalny podatek „dań miodową”. W Wylezinie był też staw królewski przynoszący znaczne dochody z hodowli szczupaków. („a karpi weń  nie sadzają, telko szczukę i inne ryby”)[1]   Przy stawie zbudowano młyn. Tradycyjnie w młynach „wieprza też karmić powinien [młynarz]”[2].

Wojna ze Szwecją przyniosła znaczne straty w tej wsi, z dawnej liczby 21 kmieci zostało tylko 3 zagrodników. Taki właśnie obraz wsi rysuje się z lustracji z 1661 roku. Trzej zagrodnicy  płacili po 24 grosze czynszu i zobowiązani byli do pracy po 3 dni w tygodniu na polach folwarcznych.

Według lustracji z 1789 roku Wylezin nadal należał do klucza babickiego w starostwie ryckim. We wsi uprawiano 7 łanów ziemi, z każdego łana płacąc po 1 złotówce czynszu. Dodatkowo mieszkańcy wsi oddawali na rzecz dworu po 12 korców owsa, po 2 gęsi z łana i po 40 jaj. Wszystkie te daniny płacono tradycyjnie na „św. Marcin”, czyli w dniu 11 XI. W 1787 roku w tej miejscowości mieszkało 130 osób w tym 8 Żydów dzierżawców karczmy w tej wsi.

W 1795 roku starostwo ryckie jako dobro królewskie zostało przejęte przez rząd Austrii. W 1809 roku dobra te przejął rząd Księstwa Warszawskiego a od 1815 roku rząd Królestwa Polskiego.

W latach 1826-1836 dawne dobra królewskie  leżały w gestii Skarbu Publicznego Królestwa Polskiego. Następnie dobra te dzierżawiono lub sprzedawano prywatnym osobom.

W 1827 roku wieś liczyła 15 domów i 151 mieszkańców. W 1864 roku Wylezin włączono do gminy Trojanów a ziemie dworską (państwową ) w tej wsi uwłaszczono pomiędzy mieszkańców. Według danych na rok 1895 we wsi było 33 domy mieszkalne a mieszkał tu 236 osób. Obszar wsi wynosił 631 mórg.

Przed II wojną światową  wieś należała do gminy Trojanów i liczyła w 1921 roku 61 domów i 370 mieszkańców.


[1] „Lustacja 1564…”, op. cit. , s. 270.

[2] Tamże