Wola Zadybska

Wola Zadybska powstała  w  XV wieku. Pierwszą znaną właścicielką wsi miała być wdowa Kczybasiowa notowana w 1497 roku.

Wieś powstała obok Zadybia i być może miała tych samych właścicieli, co Zadybie, wskazuje na to nazwa wsi. W tamtych czasach wiele wsi nowo założonych  miało w nazwie słowa „wola”. Takie wsie zakładały rody rycerskie,które nie mieściły się już w swoich rodowych wsiach Słowo „wola” wzięło się stąd, że zakładając wieś nadawano kolonistom kilkuletni okres zwolnienia podatkowego, które zwano „wolnizną” lub „wolą”.

Według spisu podatkowego z 1508 roku wieś należała do rodziny Rostowskich, spis nie wymienia innych właścicieli wsi, ale zapewne byli również inni, ponieważ kolejny spis podatkowy z 1569 informuje, że wieś była zaściankiem szlacheckim a jej właścicielami było  aż ośmiu różnych właścicieli: Paweł Ranachowski, Mikołaj Holth, Maciej Wolski, Maciej Korzib, Jan Wolski, Stanisław Wolski, Barbara Błotnicka i Andrzej Gołuchowski. Każdy z nich posiadał niewielki nadział ziemi z wyjątkiem Andrzeja Gołuchowskiego, który posiadał ponad 10 łanów ziemi.

Z czasem jedynymi posiadaczami ziemi w tej wsi zostali właśnie Gołuchowscy. Chociaż  pewne obszary ziemi posiadali również Wolscy. Kroniki notują Piotra Wolskiego współwłaściciela  wsi na początku XVII wieku.

Wspomniany wyżej Andrzej Gołuchowski pochodził  z rodziny Gołuchowskich herbu Leliwa  z Gołuchowa w ziemi wiślickiej. Był podsędkiem stężyckim, czyli urzędnikiem sądu ziemskiego. Andrzej Gołuchowski pozostawił dwóch synów Jana, Pawła oraz córkę Annę.

Około 1598 roku dobra ziemskie Wola Zadybska odziedziczył Paweł Gołuchowski, podsędek sądowy, a od 1620 roku sędzia ziemski stężycki. Sąd ziemski był sądem we wszystkich sprawach cywilnych szlachty.

Sędzia Paweł Gołuchowski zmarł w 1634 roku. Jego następcą w Woli Zadybskiej został jego najstarszy syn Andrzej Gołuchowski. Był to dziedzic wielu włości w różnych rejonach kraju, w 1658 roku wykupił z rąk rodziny działy ziemi w tej wsi, jakie się im należały z podziały majątku i został samodzielnych dziedzicem tych dóbr.

Andrzej Goluchowski ze związku z Elżbietą z Kulikowskich miał kilku synów. Właścicielem Woli Zadybskiej został młodszy syn Jan, skarbnik dobrzyński od 1685 roku.

Warto wspomnieć, że rodzina Gołuchowskich  z czasem zrobiła wielką karierę w XIX wieku   Otrzymali tytuł hrabiowski od cesarza Austrii i piastowali  najwyższe stanowiska w państwie Austro-Węgierskim.

Tymczasem w XVII i XVIII wieku Gołuchowscy robili kariery w Polsce, otrzymywali tytuły i urzędy, kupowali też liczne  majątki ziemskie. Zadybska Wola stała się jednym z ich licznych majątków. Zapewne w pierwszej połowie XVIII wieku Gołuchowscy sprzedali dobra Wola Zadybska. Nie wiadomo czy od razu kupili ten majątek Łascy, czy też byli w międzyczasie inni właściciele. Faktem jest, że w drugiej połowie XVIII wieku dziedzicem tych dóbr był Wojciech Łaski. Łascy herbu Korab pochodzili z Wielkopolski i w XVIII wieku mieli liczne majątki w ziemi stężyckiej i na pograniczu ówczesnych województw  mazowieckiego i lubelskiego.

Wojciech Łaski właściciel tych dóbr miał liczne tytuły w ziemi łukowskiej. Był vicesregentem grodzkim, skarbnikiem łukowskim (1788) i wojskim mniejszym łukowskim (od 1790).   Jego żoną była Katarzyna Waligórska. Miał z nią dwóch synów Jana i Rafała. Starszy objął dobra ziemskie w łukowskim a młodszy wziął Wolę Zadybską.

Wola Zadybska w tym czasie była dosyć sporą wsią liczącą według danych na rok 1827  39 domów i 245 mieszkańców.

W połowie XIX wieku dobra Wola Zadybska obejmowały folwarki i wsie: Wola Zadybska, Rybaki, Derlataka, Ochodno, Budziska i Wygranka.

Rafał Łaski był oficerem wojsk polskich w czasach Królestwa Polskiego. Jego żoną była Aleksandra z Zakrzowskich,  zmarł w 1858 roku.

Po śmierci męża wdowa Aleksandra z Zakrzowskich, jeszcze przez dwa lata samodzielnie zarządzała majątkiem a następnie wyszła za mąż za niejakiego de Lendorffa a majątek Zadybska Wola sprzedała Karolowi Kosińskiemu. Karol Kosiński wyprzedał część folwarków należących do majątku i rozparcelował większość ziemi.

Kolejny właściciel folwarku Wola Zadybska, Jan Ciągliński, który został jego właścicielem w 1891 roku, ostatecznie wyprzedał ziemie między okolicznych chłopów. W ten sposób zakończyła się historia dóbr  Wola Zadybska.

W końcu XIX wieku Wola Zadybska była dużą miejscowością liczącą 44 domy i 464 mieszkańców. Była tu szkoła początkowa.

W 1921 roku wieś Wola Zadybska liczyła 65 domów i 400 mieszkańców. W tym samym czasie Wola Zadybska kolonia (osada powstała na dawnej ziemi dworskiej) liczyła 15 domów i 111 mieszkańców.  W okresie międzywojennym w tej miejscowości był wiatrak, który działał do kwietnia 1960 r. kiedy to w skutek uderzenia pioruna został rozerwany. Jego właścicielem był Józef Koźlak. W Woli Zadybskiej działało też Stowarzyszenie Spożywców.